Wśród największych obaw Polaków najwyższe miejsce zajmuje ciężka choroba (48%) i śmierć (56%) najbliższej osoby. Na kolejnych pozycjach znalazły się m.in. brak pieniędzy na leczenie poważnej choroby, nowotwór oraz utrata sprawności (niepełnosprawność ruchowa).
W kwestii obaw związanych z majątkiem i pieniędzmi dużą niepewność Polaków wywołuje brak pieniędzy na starość (73%) oraz brak pieniędzy na podstawowe potrzeby (70%). Pojawia się także strach przed utratą pracy (59%) oraz brak możliwości spłaty kredytu (55%).
Polacy są coraz bardziej świadomi zagrożeń związanych z życiem i zdrowie. W 2021 roku liczba ubezpieczonych wyniosła 23,5 mln osób, w tym 11,3 mln klientów miało polisy indywidualne, a 12,2 mln ubezpieczonych korzystało z polis grupowych. Łączna liczba ubezpieczeń grupowych w 2021 roku wyniosła 612,1 tys.
W 2021 roku ubezpieczyciele wypłacili 41,3 mld zł odszkodowań. W tym z tytułu ubezpieczenia na życie świadczenia wyniosły 18,4 mld zł, a z pozostałych polis osobowych i majątkowych – 22,9 mld zł. Wiele z tych ubezpieczeń zostało zawartych przy zaciąganiu kredytu w banku [1].
Ubezpieczenie kredytu – kiedy występuje?
Ubezpieczenie kredytu to umowa ubezpieczenia, w której towarzystwo ubezpieczeniowe zobowiązuje się spłacić kredyt w przypadku, gdyby kredytobiorca z przyczyn obiektywnych nie mógł tego zrobić. Jako ubezpieczony w tej sytuacji występuje bank, natomiast opłacającym składkę jest kredytobiorca.
Z perspektywy banku ubezpieczenie kredytu jest bardzo komfortowe, ponieważ w przypadku śmierci kredytobiorcy lub utraty pracy kredytodawca odzyska swoje pieniądze. Jednocześnie dla klienta decydującego się na kredyt wraz z ubezpieczeniem składka stanowi dodatkowy koszt.
Kredytobiorca, oprócz raty kredytu, musi co miesiąc opłacać też polisę ubezpieczenia kredytu. Z drugiej strony taka opcja ma też swoje zalety. Wybierając kredyt z ubezpieczeniem, klient staje się bardziej wiarygodny i zwiększa swoją zdolność kredytową.
Z tego powodu ubezpieczenie kredytu jest proponowane przy zobowiązaniach, przy których zdolność kredytowa ma duże znaczenia, np.:
- gdy kredytobiorca ma zbyt niską zdolność kredytową;
- gdy kredytobiorca chce wziąć kredyt hipoteczny z niskim wkładem własnym;
- gdy kredytobiorca pracuje (prowadzi działalność gospodarczą) w zawodzie związanym z dużym ryzykiem utraty zdrowia lub życia.
Dodatkowo umowa ubezpieczenia kredytu może wpływać na warunki przyznania kredytu lub wysokość prowizji.
Czy rezygnacja z ubezpieczenia kredytu jest możliwa
Warto wiedzieć, że ubezpieczenie kredytobiorcy nie jest obowiązkowe przy wnioskowaniu o kredyt na zakup mieszkania lub domu. Tak stanowią przepisy ustawy z 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Wymóg posiadania ubezpieczenia na życie lub ubezpieczenia pomostowego może być dodatkowym warunkiem stawianym przez bank. Nie oznacza to, że klient musi wykupić polisę proponowaną przez bank, może skorzystać z oferty u innego, dowolnego ubezpieczyciela.
Wszystkie kwestie związane z warunkami wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy ubezpieczenia kredytu są regulowane przez przepisy Kodeksu cywilnego, są również określone w umowie i w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (OWU).
O tym, czy rezygnacja z ubezpieczenia kredytu jest możliwa, decyduje bank. Konkretnie zależy to od zapisów podpisanej przez kredytobiorcę umowy. Większość instytucji finansowych dopuszcza rezygnację z ubezpieczenia kredytu. Jednak na ogół opcja ta wiąże się z różnymi konsekwencjami, np. podniesienie marży kredytu.
Dodatkowo należy wziąć pod uwagę fakt, że rezygnacja z ubezpieczenia kredytu nie oznacza, iż klient odzyska składki za niewykorzystany okres kredytowania.
Część banków nie zwróci zapłaconych składek, a niektóre instytucje oddadzą je, ale tylko częściowo. W takim przypadku rezygnacja z ubezpieczenia kredytu jest dla kredytobiorcy nieopłacalna, ponieważ straci on zabezpieczenie na wypadek utraty pracy lub śmierci, a do tego nie odzyska już wpłaconych pieniędzy. Z tego powodu ważne jest czytanie umów i sprawdzanie zapisów OWU przed podjęciem decyzji o polisie do kredytu.
Rezygnacja z ubezpieczenia kredytu – kredyt hipoteczny
W przypadku kredytu hipotecznego przy ofertach z niskim wkładem własnym (mniejszym niż 20% wartości nieruchomości) obowiązkowe jest ubezpieczenie niskiego wkładu własnego. Kredytobiorca jest zobowiązany opłacać składkę ubezpieczenia do momentu, w którym wartość jego wkładu własnego i spłaconego kapitału przekroczy bezpieczne 20%.
Tego ubezpieczenia kredytu hipotecznego nie można wypowiedzieć. Umowa w tym przypadku kończy się automatycznie po spłaceniu określonej ilości rat kredytu, ponieważ składka jest doliczana do raty miesięcznej. Po zakończeniu umowy ubezpieczenia niskiego wkładu własnego kredytobiorca otrzymuje informacje o wygaśnięciu polisy, a rata zostaje obniżona o wartość składki.
Rezygnacja z ubezpieczenia kredytu hipotecznego może obejmować tylko inne, dodatkowe polisy, niebędące ubezpieczeniem wkładu własnego. Jednak przed złożeniem wypowiedzenia umowy ubezpieczenia kredytu, warto sprawdzić, czy jest to opłacalne, ponieważ można utracić bonifikaty związane z polisą, np. niższe oprocentowanie.
Rezygnacja z ubezpieczenia kredytu gotówkowego
Ubezpieczenie kredytu gotówkowego nie jest obowiązkowe. Kredytobiorca może z niego skorzystać, jeśli chce zabezpieczyć spłatę zadłużenia na wypadek utraty pracy, choroby lub śmierci. Wszystkie banki umożliwiają rezygnację z ubezpieczenia kredytu gotówkowego w dowolnym momencie trwania umowy.
Jednak podobnie jak przy dobrowolnym ubezpieczeniu kredytu hipotecznego, także przy polisie kredytu gotówkowego przed złożeniem wypowiedzenia warto sprawdzić szczegółowe warunki ubezpieczenia, gdyż po rezygnacji bank może obciążyć kredytobiorcę dodatkową marżą lub zmienić oprocentowanie zobowiązania.
Wypowiedzenie umowy ubezpieczenia kredytu
Wypowiedzenie umowy kredyt hipotecznego lub gotówkowego można złożyć w każdym czasie z zachowaniem terminu określonego w umowie albo w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia. Odstąpienie od umowy kredytu jest możliwe tylko w okresie 30 dni od podpisania umowy.
Zanim złożysz wypowiedzenie umowy ubezpieczenia:
- Zapoznaj się z zapisami umowy ubezpieczenia kredytu. Upewnij się, że bank nie pobierze z tego tytułu dodatkowych opłat lub nie zmieni warunków umowy kredytu.
- Wypełnij wniosek rezygnacja z ubezpieczenia kredytu lub samodzielnie napisz oświadczenie o wypowiedzeniu umowy ubezpieczenia kredytu.
- Poczekaj na zwrot ubezpieczenia kredytu w przypadku, gdy umowa polisy ubezpieczeniowej przewiduje zwrot składki za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej.
Ochrona ubezpieczenia kredytu ustaje ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, w którym kredytobiorca złożył oświadczenie o rezygnacji z ubezpieczenia kredytu lub w dniu otrzymania oświadczenia wydanego przez ubezpieczyciela, zależnie od zapisów zawartych w OWU.
Wniosek rezygnacja z ubezpieczenia kredytu hipotecznego lub gotówkowego powinien zawierać następujące dane:
- imię i nazwisko kredytobiorcy;
- PESEL i data urodzenia wnioskującego;
- numer umowy kredytowej;
- seria i numer polisy ubezpieczeniowej;
- podpis kredytobiorcy.
Wniosek o rezygnację z ubezpieczenia kredytu należy wysłać pocztą. Można go również złożyć osobiście w placówce banku, w którym zawarta była umowa kredytowa.
Rezygnacja z ochrony ubezpieczeniowej, a zwrot ubezpieczenia kredytu
Zwrot ubezpieczenia kredytu przysługuje kredytobiorcy zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 913 KC
W przypadku wygaśnięcia stosunku ubezpieczenia przed upływem okresu, na jaki została zawarta umowa, ubezpieczającemu przysługuje zwrot składki za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej.
art. 913 KC
Jednak warto pamiętać, że podstawowym warunkiem ubiegania się o zwrot ubezpieczenia jest wygaśniecie ubezpieczenia przed terminem obowiązywania umowy. Najczęściej taka sytuacja występuje w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu gotówkowego, co wiąże się z automatycznym, przedterminowym rozwiązaniem umowy polisy. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego można ubiegać się o zwrot składek tylko za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej.
Zdarza się, że bank musi zwrócić ubezpieczenie kredytu w całości. Taka sytuacja dotyczy ubezpieczenia pomostowego, które kredytobiorca jest zobowiązany wykupić na czas oczekiwania ustanowienia zabezpieczenia hipotecznego. Inaczej mówiąc do czasu wpisania hipoteki do Księgi wieczystej.
Zgodnie z nowelizacją ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami z dnia 17 września 2022 roku bank musi zwrócić kredytobiorcy ubezpieczenie pomostowe po dokonaniu wpisu hipoteki do KW. Instytucja finansowa ma na to 60 dni. Może zwrócić pieniądze na konto klienta lub zaliczyć je na poczet spłaty kredytu hipotecznego.
Dowiedz się więcej o tym, czym jest ubezpieczenie pomostowe.
Zwrot ubezpieczenia kredytu – kiedy możliwy?
Zwrot ubezpieczenia kredytu jest możliwy w następujących przypadkach:
- Wypowiedzenie umowy ubezpieczenia kredytu. Kredytobiorca ma prawo do wypowiedzenia umowy ubezpieczenia. Może to zrobić w każdej chwili z zachowaniem okresu wypowiedzenia określonego w umowie lub OWU.
- Odstąpienie od umowy ubezpieczenia. Kredytobiorca ma prawo odstąpić od umowy w ciągu 30 dni od jej zawarcia (konsument) lub w ciągu 7 dni, jeśli ubezpieczenie kredytu należy do przedsiębiorcy.
- Wypowiedzenie umowy kredytu przez bank może to nastąpić na skutek dużego zadłużenia i niespłacania zobowiązania przez kredytobiorcę.
- Wypowiedzenie umowy kredytowej przez kredytobiorcę. Prawo takie zapewnia art. 75a ust. 2 Prawo bankowe. W przypadku zobowiązania udzielonego na okres dłuższy niż rok, wypowiedzenie można złożyć z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia bez podawania przyczyny takiej decyzji. Po złożeniu wypowiedzenia umowy kredytowej kredytobiorca musi zwrócić całość zadłużenia w ciągu 30 dni od daty wypowiedzenia.
- Wcześniejsza spłata kredytu. – W takim przypadku ubezpieczenie musi zostać zwrócone za okres skrócenia umowy ubezpieczenia, podobnie jak inne koszty kredytowe.
Przeczytaj także, jak uzyskać zwrot ubezpieczenia kredytu w PKO.
Jak obliczyć zwrot ubezpieczenia kredytu?
Zwrot całej składki ubezpieczeniowej przysługuje w przypadku odstąpienia od umowy ubezpieczenia w ciągu 30 dni od jej zawarcia lub od dnia rozpoczęcia odpowiedzialności ubezpieczyciela. W sytuacji, gdy kredytobiorca złoży wypowiedzenie po upływie 30 dni, bank zwróci mu tylko część składki, wyliczonej proporcjonalnie do niewykorzystanego okresu ochronnego.
Szczegółowy sposób obliczania kwoty niewykorzystanej składki powinien znajdować się w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia kredytu. Art. 13 Kodeksu cywilnego stanowi, że składkę oblicza się za czas trwania odpowiedzialności towarzystwa.
W przypadku wygaśnięcia stosunku ubezpieczenia przed upływem czasu, na jaki została zawarta umowa, kredytobiorcy przysługuje zwrot składki za okres niewykorzystanej ochrony. Zwrot zostanie obliczony proporcjonalnie do czasu, przez który ubezpieczony nie korzysta w praktyce z polisy.
Czas oczekiwania na zwrot składek ubezpieczenia kredytu jest uzależniony od ustalonej w umowie formy wypłacenia środków i okresu wypowiedzenia. Przy krótkim okresie wypowiedzenia kredytobiorca czeka na zwrot krócej, ponieważ w takim przypadku umowa kończy się szybko i automatycznie jest przeprowadzana procedura zwrotu składek.
Ubezpieczenie kredytu może mieć duże znaczenia dla kredytobiorcy, ponieważ pełni rolę zabezpieczenia na różne przypadki jak utrata pracy, choroba czy też śmierć. Warto pamiętać, że pomimo tego, że rezygnacja z ubezpieczenia kredytu jest możliwa, to może wiązać się z utratą korzyści, np. obniżona marża czy też niższe oprocentowanie. W związku z tym, zanim złożymy wypowiedzenie umowy ubezpieczenia, warto to przemyśleć i dodatkowo zapoznać się z umową oraz OWU.
Źródło: [1]: https://piu.org.pl/wp-content/uploads/2023/03/PIU_raport-wplyw-ubepieczen-na-polska-gospodarke-2022.pdf
